BEJSCE, Św. Mikołaja b. w. 
28-512 Bejsce 232
tel. 41-351-10-30, wik. 41-351-11-04
liczba mieszkańców: 2 568
Proboszcz:
ks. Marek Zawłocki, mgr teol., ur. 1964 (Kozłów Małogoski), wyśw. 1989, mian. 2010
Wikariusz:
ks. Przemysław Filipkiewicz, mgr lic. teol., ur. 1981 (Jędrzejów, Trójcy Świętej), wyśw. 2008, mian 2014
Rys historyczny:
Wizytówką kościoła w Bejscach jest przede wszystkim późnorenesansowa kaplica Firlejów, wzorowana na Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, wywodząca się z warsztatu kamieniarskiego Santi Gucciego. Kaplica jest unikatowym w Polsce przykładem architektury manierystycznej.
Kościół pw. św. Mikołaja był zbudowany w stylu gotyckim pod koniec XIV w., ale parafia kształtowała się prawdopodobnie w początkach XIII lub nawet w XII wieku. Pisze ks. Jan Wiśniewski: „Lambert biskup krakowski w 1063 r. dał kościołowi w Bejscach dziesięcinę z Młogolic, z czego wnioskować można, że wtedy pierwotny kościół w Bejscach był ufundowany” (Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskiem, skalbmierskiem i wiślickiem).
Bejsce były zasiedlone już w XI w., a pierwsza konsekracja jest niekiedy łączona z 1190 r. i fundacją Ostasza Firleja (ze źródeł parafialnych wynika, że dokument zrabowali Szwedzi).
Obecny kościół zbudowano zapewne w końcu XIV wieku. Jest on murowany z cegły, gotycki, o jednej czteroprzęsłowej nawie i nieco mniejszym prezbiterium. Jest ono nakryte gotyckim sklepieniem krzyżowo – żebrowym ze zwornikami. Gotyckie sklepienia zachowały się także w zakrystii. Pewna data konsekracji (lub rekonsekracji) kościoła to 16 października 1621 r., dokonał jej bp Tomasz Oborski. Kościół był rozbudowywany w stosunku do pierwotnej bryły (na kamieniu w fundamencie kaplicy Firlejów widnieje data 1579 i nazwisko kamieniarza: Zembrzuski, zaś we framudze okna kaplicy św. Anny – data 1671. Daty wskazują zapewne etapy rozbudowy kościoła).
Od północy do kościoła przylega barokowa kaplica św. Anny, a od południa – kaplica Firlejów. Obok kościoła – neoklasycystyczna dzwonnica z 1771 r.
W 1963 r. została odkryta gotycka polichromia z XIV w., na którą składa się kilkanaście scen ikonograficznych. Historie ewangeliczne, oświetlone przez ostrołukowe okna w prezbiterium, malowane są linearnie i płasko, na naturalnym tle, brązem, czernią, czerwienią. Przedstawiają m.in. św. Krzysztofa, wjazd do Jerozolimy, Ostatnią Wieczerzę, Ecce Homo, grzechy główne, Sąd Ostateczny, a także Zwiastowanie, przybycie Trzech Króli, mękę Chrystusa, Wniebowstąpienie. W prezbiterium w ołtarzu głównym – gotycki, odnowiony krucyfiks, z figurą jednolicie wykonaną z drewna lipowego. Nietypowy pomnik Elżbiety Firlejówny, córki Jana z Dąbrowicy Firleja i Zofii z Bonarów – postać kobiety z kwiatkiem w dłoni, w pozie, w jakiej zazwyczaj uwieczniano rycerzy, możnowładców. W kościele są obrazy z XVII i XVIII w. – wśród nich obraz Wojciecha Gersona „Ukrzyżowanie”, epitafia z XVIII i XIX w., zabytkowe portale (np. od południa z 1600 r.), kamienna kropielnica z XVI/XVII w. z herbem Firlejów Lewart.
Kaplica Firlejów – skarb kościoła
Późnorenesansowa kaplica pw. Matki Boskiej powstawała w 1594-1600. Fundował ją Mikołaj Firlej jako kaplicę nagrobną żony – Elżbiety z Ligęzów. Autorem koncepcji kaplicy był prawdopodobnie Tomasz Nikiel z Pińczowa. Kaplica została wzniesiona na rzucie kwadratu, z kopułą opartą na żaglach. Fronton zdobią posągi Judyty i Holofernesa. Do kaplicy wchodzi się z głównej nawy przez arkadę i odrzwia z piaskowca. Wnętrze kaplicy wykonał prawdopodobnie warsztat kamieniarski Samuela Świątkowicza.
W kaplicy zachwycają kunsztowne ornamenty, płaskorzeźby, rzeźby, rozety – w kamieniu, marmurze, alabastrze. Bogactwo rozet – a każda z nich jest inna, wypełnia kopułę, bogactwo zdobień, kolumn i figur otacza ołtarz Zwiastowania NMP, wykonany z białego piaskowca.
Całą wysokość ściany zajmuje wspaniały pomnik Mikołaja z Dąbrowicy Firleja i jego żony Elżbiety z Ligęzów, wykonany z piaskowca i marmuru. Attykę, sięgającą kopuły, wieńczy figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Pod krzyżem klęczą małżonkowie, po obu ich stronach – śpiące dzieci, wsparte na czaszkach, z klepsydrami w ręku. Na froncie – w roślinnym ornamencie – herb Lerwart. W kaplicy odnajdziemy także antepodium drewniane przedstawiające scenę Zwiastowania, figurę antyczną (prawdopodobnie z pałacu), płytę inskrypcyjną Marcina Badeniego. Ołtarz i nagrobek wtapiają się w nierzeczywistą, odrealnioną – renesansową ornamentykę, ze smokami, gryfami, roślinno – zwierzęcymi hybrydami.
Odpust: św. Mikołaja – 6 grudnia;
NMP Matki Kościoła – poniedziałek po Uroczystości Zesłania Ducha Świętego
Czy wiesz, że…
Nazwa Bejsce pochodzi od bejów – tatarskich jeńców, osadzanych w okolicy.
W parafii są liczne kaplice. Są to: kaplica w Czyżowicach pw. Matki Bożej Częstochowskiej (z 1982 r.), w Morawiankach pw. Matki Bożej Częstochowskiej (z 1922 r.), Uściszowicach pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy (z 1912), w Bejscach pw. Matki Bożej Częstochowskiej (z 1894 r.). Jest też duża ilość figur i krzyży przydrożnych.